ارزیابی یکپارچه سامانه‌های منابع آب مبتنی بر نگرش سیستمی

نویسندگان

  • علی باقری دانشیار / گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
چکیده مقاله:

یکی از مهم‌ترین مراحل برنامه‌ریزی مدیریت یکپارچه منابع آب، ارزیابی سامانه‌های منابع آب است. آگاهی از کم و کیف منابع آب جزء پیش شرطهای اساسی برای مدیریت منابع آب محسوب می‌شود. ارزیابی یکپارچه یکی از حلقه‌های گم شده از زنجیره اقدامات مدیریت آب به حساب می‌آید. بر این اساس در مقاله حاضر یک فرآیند ارزیابی یکپارچه سامانه‌های منابع آب مبتنی بر نگرش سیستمی، طراحی و پیاده‌سازی می‌شود. فرآیند پیشنهادی شامل سه فاز شناسایی سامانه، مفهوم سازی و آنالیز است. فاز شناسایی در دو بخش شناسایی عناصر، و شناسایی و مشارکت گروداران انجام می‌گیرد. برای انجام فاز مفهوم سازی، یک چارچوب جدید ترکیبی مبتنی بر گذشته و آینده نگری (CEPEAF) پیشنهاد می‌شود. در فاز آنالیز، تکنیک مدل‌سازی پویاشناسی سامانه‌ها به کار گرفته ‌می‌شود. جهت بررسی عملیاتی یافته‌های روش پیشنهادی، فرآیند ارزیابی یکپارچه معرفی شده برای سامانه منابع آب استان خراسان جنوبی، پیاده شده‌است. یافته‌ها حاکی از توسعه کمی کشاورزی، تنها با رویکرد افزایش سطح زیر کشت و بدون توجه به روند کاهشی تولید در واحد سطح به خصوص در مورد محصولات باغی، می‌باشد. همچنین نتایج مدل-سازی نشان می‌دهد، با ایجاد یک موازنه میان کاهش سطح زیر کشت باغی و زراعی به میزان 6 درصد و رشد صنایع و معادن به مقدار 4 درصد علاوه بر اینکه حجم منابع آب زیر زمینی به سمت تعادل می‌رود، از کاهش سرانه ارزش افزوده نیز جلوگیری می‌شود. در این موازنه، کاهش سطح زیر کشت محصولات باغی در مقایسه با محصولات زراعی، اثر بیشتری را در روند به تعادل رساندن حجم منابع آب زیرزمینی نشان می-دهد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی یکپارچه سامانه های منابع آب مبتنی بر نگرش سیستمی

یکی از مهم ترین مراحل برنامه¬ریزی و اجرای مدیریت یکپارچه منابع آب، ارزیابی سیستم منابع آب است. در واقع آگاهی از کم و کیف منابع آب و چگونگی تحولات آن جزء پیش شرطهای اصلی و اساسی برای برنامه ریزی و مدیریت معقول منابع آب محسوب می شود. نظارت موثر در برنامه های توسعه منابع آب و ارزیابی یکپارچه یکی از حلقه های گم شده از زنجیره اقدامات مدیریت آب به حساب می¬آید. هرچند همواره در محافل مختلف مطالعاتی و ا...

اولویت‌بندی طرحهای توسعه منابع آب بر اساس نگرش سیستمی

در حال حاضر یکی از مهم‌ترین چالشهای مدیریت آب کشور عدم تعادل بین نیازها و امکان تأمین مالی پروژه‌هاست. عملاً افزایش بار مالی دولت در اجرای طرحهای بزرگ به‌ویژه طرحهای توسعه منابع آب، موجب شده است تا درآمد عمومی برای اجرای طرحهای مهم و زیربنایی، پاسخگوی نیاز مالی این طرحها نباشد. عدم شفافیت در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری فرایند مدیریتی آب به‌ویژه عدم رعایت اولویت‌بندی در انتخاب طرحها و پروژه‌‌ها به‌من...

متن کامل

اولویت بندی طرحهای توسعه منابع آب بر اساس نگرش سیستمی

در حال حاضر یکی از مهم ترین چالشهای مدیریت آب کشور عدم تعادل بین نیازها و امکان تأمین مالی پروژه هاست. عملاً افزایش بار مالی دولت در اجرای طرحهای بزرگ به ویژه طرحهای توسعه منابع آب، موجب شده است تا درآمد عمومی برای اجرای طرحهای مهم و زیربنایی، پاسخگوی نیاز مالی این طرحها نباشد. عدم شفافیت در تصمیم سازی و تصمیم گیری فرایند مدیریتی آب به ویژه عدم رعایت اولویت بندی در انتخاب طرحها و پروژه ها به منظ...

متن کامل

ارزیابی یکپارچه سیستم منابع آب محدوده مطالعاتی عجب‌شیر بر اساس چارچوب حسابداری آب SEEA-Water

یکی از چارچوب‌های تحلیلی که برای ارزیابی یکپارچه منابع آب مورداستفاده قرار می‌گیرد چارچوب حسابداری آب است. نظام حسابداری آب به‌عنوان ابزاری برای سازمان‌دهی و ترکیب داده‌های گردآوری‌شده از منابع مختلف به‌منظور تدوین یک سیستم اطلاعاتی و فراهم نمودن امکان ارزیابی یکپارچه سیستم‌های منابع آب از طریق پیوند بین داده‌های فیزیکی و اقتصادی معرفی می‌شود. در این تحقیق برای محدوده مطالعاتی دشت عجب‌شیر با اس...

متن کامل

ارزیابی سناریوهای مختلف مدیریت منابع آب دشت تالار با استفاده از مدل‏سازی آب زیرزمینی و سیستم‌های یکپارچه منابع آب

آب‌های زیرزمینی به­عنوان یکی از منابع مهم و عمده تامین آب شرب و کشاورزی به­ویژه در مناطق شمال کشور مطرح می­باشد. همچنین افزایش فاصله بین عرضه و تقاضا، توجه جدی به مبانی تخصیص بهینه آب را اجتناب‌ناپذیر نموده و مدیریت عرضه و تقاضای آب را ضروری می‏نماید. بنابراین شناخت عوامل مهم تغذیه و تخلیه آب زیرزمینی از فاکتورهای اساسی در مدیریت صحیح جامع منابع آب از جمله بخش کشاورزی می‌باشد. در این پژوهش از م...

متن کامل

معیارهای پایداری در ارزیابی مدیریت یکپارچه منابع آب حوضه آبریز ارس بر اساس رویکرد DPSIR

سابقه و هدف: پایداری حوضه آبریز به‌وسیله شاخص‌های پایداری به روشهای مختلف و به وسیله پژوهشگران زیادی برآورد شدهاست. از جمله می‌توان به شاخص مالکیت آب سولیوان(2002) ، شاخص پایداری آب کانادایی به‌وسیله مؤسسه پژوهشات سیاسی و شاخص پایداری حوضه آبریز به‌وسیله چاوز و آلیپاز (2007) اشارهکرد(15و4). مدیریت یکپارچه منابع آب در حوضه‌های بزرگ مقیاس با در نظر گرفتن ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در برن...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 1

صفحات  -

تاریخ انتشار 2020-05-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023